Hemoroid, makat kanalı içinde bulunan toplardamarların genişlemesi sonucu damar yumaklarının oluşması durumudur. Hemoroid, halk arasında basur ya da mayasıl olarak da bilinir. Hemoroid kendi arasında derecelere ayrılır. Bunlar;
Hemoroidin bazı nedenleri bulunmaktadır. Bunlar;
Hemoroid hastalığının belirtileri hastalığın derecesine göre değişebilmekle birlikte en sık görülen belirtiler; makattan kan gelmesi (makattan taze yani kırmızı renkli kanama), makat ağrısı, makatta ele gelen şişlik, makat akıntısı ve makatta ıslaklık hissi ve makat kaşıntısıdır. Ancak bu şikayetlerin çoğu anal fissür, perianal fistül ve anal abse gibi makatın diğer hastalıklarında da görülebilir.
Hemoroidin tanısı için hastanın şikayetlerinin dinlenmesi ve yapılan anal muayene genellikle yeterlidir. Rektal kanama şikayeti ile gelen özellikle yaşlı hastalarda mutlaka rektoskopi de yapılmalıdır. Kabızlık şikayeti ile başvuran, kırk yaşın üstünde ve yapılan muayenesinde hemoroid tespit edilen hastalara mutlaka kolonoskopi yapılmalıdır. Bunun nedeni altta yatan bir kalın barsak tümörünün olma olasılığıdır. Bir başka deyişle hemoroid tek başına kalın barsak kanserinin bir belirtisi olabilir.
Öncelikle bağırsakların düzgün çalışmasının sağlanması yani kabızlık ya da ishal varsa tedavi edilmesi gerekir. Bol lifli gıdalarla beslenmeli ve günlük su tüketiminin en az 1.5-2 litre olması gerekir. Ağrının giderilmesi için makata sürülen krem ve pomatlar kullanılabilir.
Hemoroidin tedavisinde kullanılan ameliyat yöntemleri arsasında; skleroterapi, bant ligasyonu, damar yumaklarının çıkarılması (hemoroidektomi) ve lazer tedavisi bulunmaktadır.